پروتکل درمان فردی و گروهی وسواس فکری با رویکرد شناختی (CBT)

آماج اصلی رفتار درمانی شناختی دو مولفه زیر است:

1- معنایی که به افکار وسواسی می دهید( ارزیابی شناختی از افکار)

2- واکنشی که در قبال این افکار بروز می دهید( مثل اجتناب ها، اجبارها ، خنثی سازها یا راهبردهای کنترل فکر).

مولفه مهم رفتار درمانی شناختی برای وسواس ها و اجبارها"رویارویی همراه با جلوگیری از پاسخ " است. چنین روشی مستلزم این سات که با وسواس ها روبه رو شوید در عین حال که درگیر اجبارها، خنثی سازی ، اجتناب و راهبردهای کنترل فکر نشوید.

وقتی وسواس ها را تجربه می کنید، دچار احساس های ناخوشایند می شوید. زمانی که دست به اجبارها یا خنثی سازها یا اجتناب از موقعیت ها می زنید، احساس بهتری پیدا می کنید.این کار به تدریج موجب این احساس کلی می شود که به خاطر اجبارها به آرامش دست پیدا کرده اید. اما گریز از روبه رو شدن با وسواس ها، پیامدهای منفی به دنبال دارد. اولا تلاش برای فرار از یک فکر، حساسیت شما را به نشانه های آن فکر بیشتر می کند و شکست در کنترل فکر، شما را بیشتر آشفته می کند. ثانیا شما هیچ گاه نمی توانید به این نکته پی ببرید که بدون انجام اجبارها یا خنثی سازها، احساس های ناخوشایندتان محو خواهند شد.پژوهش ها نشان داده اند که احساس های ناخوشایند مربوط به وسواس ها به خودی خود از بین می روند و نیازی به اجبارها یا خنثی سازها نیست. در واقع تمام هیجان ها پس از مدتی به خودی خود از بین می روند، حتی هیجان های مثبت.

وسواس ها چی هستند؟

وسواس ها می توانند به سه شکل به ذهن خطور کنند:1-کلمات حاکی از شک ها و تردیدها ("چی می شود اگر...؟ اگر این کار را انجام داده باشم چی؟.....اگر این گونه بودم چی؟.....) 2- تصاویر ذهنی (مثل خطور یک عکس یا تصویر ناگهانی در ذهن) 3-تکانه ها (یا میل ناگهانی برای انجام کاری).

پروتکل مربوطه که از آثار دکتر پوردن و کلارک جمع آوری گردیده است شامل 25 نوع تمرین شناختی برای درمان وسواس فکری است که میتوان به صورت فردی و گروهی اجرا کرد.